Nhiều năm qua, phố in ấn trên đường Lý Thái Tổ, Q.3, TP.HCM đã trở thành nơi quen thuộc của khách hàng mỗi khi có nhu cầu về in ấn, làm đơn thuê, dịch thuật… Nghề thịnh hành nhất ở con phố này từ đầu thế kỷ 20 đến thập niên 1990 là nghề in ronéo.
Nhưng hiện nay nghề này đã kết thúc “sứ mạng lịch sử” để nhường ngôi cho các nhà in lớn, máy photo, máy in offset… Người cuối cùng còn lại với nghề hiện nay ở Sài Gòn là ông Trần Tấn Tài. Read more
IV. Vài nét về ngành in ở thành phố Hồ Chí Minh sau ngày giải phóng
Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử kết thúc thắng lợi ngày 30.4.1975 cũng là ngày bộ phận lãnh đạo ngành in có mặt tại Sài Gòn để tiếp quản các cơ sở ấn loát. Bộ phận này gồm đồng chí Tám Kiếng, Phan Thanh Ngà (Mười Ngà), Tư Cao, Năm Lăng. Đồng chí Tám Kiếng đã chỉ đạo sử dụng các nhà in Hạnh phúc ở Gò Vấp, nhà in Tương lai (có máy in ốp-xét), nhà in Mỹ Hiệp để in hình Bác Hồ. Nhà in Hạnh phúc đã nhiệt tình đóng góp bằng cách mở kho giấy để in truyền đơn không tính tiền. Công nhân in các nơi phấn khởi làm việc cho cách mạng để đáp ứng yêu cầu của công tác tiếp quản lúc mới giải phóng. Read more
III. Hoạt động của ngành in Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định trong chống Mỹ cứu nước (1954-1975): Sau Hiệp định Genève 1954, phong trào cách mạng ở miền Nam chuyển sang giai đoạn mới: đấu tranh đòi thực hiện Tổng tuyển cử để hòa bình thống nhất nước nhà. Mặt trận tư tưởng văn hóa có vị trí thật quan trọng trong cuộc vận động đấu tranh chính trị, nhất là đối với thành phố Sài Gòn-sào huyệt của kẻ thù.
Công nhân ngành in nội thành trong giai đoạn mới vẫn tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, sát cánh với văn nhân, ký giả và các nghiệp đoàn khác trong cuộc đấu tranh chung của nhân dân Thành phố, nhất là các đợt "xuống đường" biểu thị sức mạnh đoàn kết chống đế quốc và tay sai. Read more
II. Hoạt động của ngành in Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định trong kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)
Trong kháng chiến, ngành in được giao nhiệm vụ rất quan trọng là phải in ấn nhanh chóng, đầy đủ, kịp thời sách báo, tài liệu tuyên truyền, huấn luyện phục vụ đắc lực cho mặt trận tư tưởng, văn hóa. Dù hoạt động công khai hay bí mật, ngành in kháng chiến luôn luôn bị kẻ thù tìm mọi cách phá hoại, tiêu diệt. Dưới đây, chỉ xin nêu sơ lược một số hoạt động của ngành in trên địa bàn kháng chiến Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định.
Trong hoàn cảnh kháng chiến, các cơ quan tuyên huấn, thông tin, báo chí, xuất bản.. thường tổ chức nhà in riêng hoặc gắn bó chặt chẽ về mặt tổ chức hoạt động với nhà in. Read more
Ở nước ta, nghề in bản gỗ khắc ra đời ở kinh thành Thăng Long từ thời nhà Lý cách nay hơn 800 năm, gắn với tên tuổi của nhà sư Tín Học theo nghề truyền thống của gia đình. Ấn phẩm hồi đó là sách Kinh Phật lưu hành trong các chùa chiền. Đến thế kỷ XV, dưới triều Lê sơ, Thị Lang bộ Lễ kiêm Bí thư giám học sinh Lương Như Hộc (Lương Nhữ Học) từng hai lần đi sứ sang Trung Quốc đã nghiên cứu thêm kỹ thuật in khắc gỗ về dạy nghề cho dân làng quê ông (Hồng Liễu và Liễu Tràng-Gia Lộc, Hải Dương), từ đó ông được tôn thờ làm tổ sư nghề in. Ngày nay, một con đường thuộc quận 5 Thành phố Hồ Chí Minh được mang tên Lương Nhữ Học. Read more
Khi tìm hiểu về nghề in sách ở Việt Nam thời xưa không thể không nhắc đến về nghề làm giấy của ta. Phần Chư Công nghệ Tổ sư sách Liệt Tiên truyện có chép, Lương Nhữ Hộc người Hồng Lục huyện Trường Tân lộ Hải Dương, đỗ Thám hoa khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ 3 (1442), quan đến chức Đô ngự sử, từng hai lần sang sứ Trung Quốc và học được cách chế bản in. Đi sứ về, Hộc dạy cho dân Hồng Lục và Liễu Tràng (Hồng Liễu), vì thế dân có nghề này. Sau Hộc mất, dân lập đền thờ tôn làm Tổ sư, Triều đình cũng có sắc chỉ phong cho làm Phúc thần.
Thám hoa Lương Như Hộc(Lương Nhữ Học) (1420 – 1501), tự Tường Phủ, hiệu Hồng Châu, là danh sĩ, quan nhà Hậu Lê. Ông là người hai lần làm sứ giả sang Trung Quốc và đã có công truyền lại nghề khắc bản gỗ in cho dân làng Liễu Tràng, Hồng Lục và được tôn xưng là “ông tổ nghề khắc ván in”.
Lương Như Hộc quê ở xã Hồng Liễu, huyện Trường Tân (nay là thôn Thanh Liễu, xã Tân Hưng, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương). Ông đỗ Thám hoa vào khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ 3 (1942 – đời Lê Thái Tông) cùng khoa với Nguyễn Trực, Nguyễn Như Đổ và Ngô Sĩ Liên. Ông đã từng hai lần đi sứ sang nhà Minh. Ngày 16 tháng 11 năm 1943, đời Lê Nhân Tông thứ nhất, Read more
Vào thế kỷ 8 – 9, nghề ấn loát với sự trợ giúp của những bản khắc chữ bằng gỗ đã phổ biến ở Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đến thế kỷ 14, nghề in mới bắt đầu xuất hiện ở Châu Âu. Đến năm 1436, với sự ra đời của kỹ thuật in bằng chữ kim loại có thể dịch chuyển được đã giúp cho việc in ấn trở nên đơn giản hơn. Cha đẻ của phát minh này là Johannes Gutenbergh – người được mệnh danh là “ông tổ của nghề in”.
Ý tưởng về một máy in:
Johannes Gutenberg sinh trưởng tại Mainz – một trong những thị trấn lớn nhất ở Đức. Cha ông là một thương gia giàu có Read more